Xuất khẩu tôm: Bùng nổ nửa cuối năm 2017

Tăng trưởng trở lại

Sau khi sụt giảm trong quý đầu năm, xuất khẩu tôm quý II khởi sắc, tăng 28,2%, đạt 938,9 triệu USD. Nhờ tăng trưởng tốt trong quý II nên xuất khẩu tôm 6 tháng đầu năm đạt 1,6 tỷ USD, tăng 15,2% so cùng kỳ năm 2016. Trong 3 tháng đầu năm, nguồn tôm nguyên liệu trong nước giảm mạnh, giá thu mua tăng cao, nên nhiều doanh nghiệp rơi vào tình trạng thiếu hụt nguyên liệu. Về thị trường, lệnh cấm nhập khẩu tôm của Australia cũng khiến nhiều doanh nghiệp lao đao trong những tháng đầu năm; điều này khiến xuất khẩu tôm quý II chững lại, giảm nhẹ 0,1% so quý I/2016.

Cũng trong 6 tháng đầu năm, tình hình thời tiết tương đối thuận lợi cho việc thả nuôi tôm nước lợ, bên cạnh đó, giá ổn định, nuôi tôm phát triển tốt. Diện tích thả nuôi tôm nước lợ 6 tháng đầu năm đạt 639.761 ha, tăng 5,5% so cùng kỳ, sản lượng 216.811 tấn, tăng 14,7% so cùng kỳ và bằng 32,9% so kế hoạch năm 2017.

Một số mô hình nuôi tôm thẻ chân trắng thu được lợi nhuận khá, khiến diện tích nuôi tôm được mở rộng nhanh. Nuôi tôm sú tăng trưởng ổn định, với diện tích 582.080 ha, tăng 3,4%, sản lượng 109.149 tấn, tăng 2,2% so cùng kỳ năm 2016.

Với mục tiêu lớn và kế hoạch sát sao của Bộ NN&PTNT, Tổng cục Thủy sản, ngành tôm dự báo sẽ phục hồi mạnh từ nửa cuối năm 2017 và những năm tới. Trong khi, nguồn cung ở Ấn Độ và một số nước khác cũng không như năm trước, nên dự báo xuất khẩu tôm của Việt Nam trong nửa cuối năm sẽ tiếp tục tăng. Cụ thể, với các thị trường trọng điểm là EU, Mỹ, Trung Quốc trong nửa cuối năm sẽ tiếp tục tăng vì nhu cầu vẫn cao. Theo VASEP, xuất khẩu tôm trong nửa cuối năm 2017 sẽ đạt trên 2 tỷ USD, tăng khoảng 10% so cùng kỳ năm ngoái, trong đó tôm thẻ chân trắng ước 1,4 tỷ USD, tôm sú khoảng 500 triệu USD. Như vậy, tổng kim ngạch xuất khẩu tôm cả năm 2017 có thể đạt trên 3,5 tỷ USD.

Vượt thách thức, đảm bảo xuất khẩu

Tuy nhiên, ngành tôm hiện còn đối diện với những thách thức, khó khăn nhất định như: Giá tôm nguyên liệu biến động thất thường trong 6 tháng qua; 3 tháng đầu năm, nguồn cung thắt chặt trong khi nhu cầu thu mua của các nhà máy chế biến tăng cao đã đẩy giá tôm nguyên liệu tăng; song xu hướng thị trường đã chuyển hướng sau khi nguồn cung cải thiện do nhiều nước bước vào vụ thu hoạch.

Ủy ban Thương mại Quốc tế Mỹ (ITC) đã ra kết luận đối với cuộc rà soát hàng hôn lần thứ II với việc tiếp tục áp dụng thuế chống bán phá giá tôm nhập khẩu từ một số nước trong đó có Việt Nam. Theo đó, mức thuế suất toàn quốc vẫn là 25,67%. Như vậy, lệnh áp thuế chống bán phá giá tôm sẽ tiếp tục được duy trì thêm 5 năm nữa đối với các doanh nghiệp của Việt Nam.

Theo ông Trương Đình Hòe, Tổng Thư ký VASEP, một thách thức khác cho ngành tôm đó là các nước nhập khẩu đang ngày càng quan tâm nhiều hơn đến vấn đề kiểm soát dịch bệnh đối với tôm nuôi. Cụ thể, như thị trường Australia đã bắt buộc 100% các lô tôm tươi phải được kiểm tra không virus gây bệnh đầu vàng, đốm trắng trước khi xuất khẩu từ Việt Nam và kiểm tra lại tại cửa khẩu trước khi nhập khẩu vào thị trường này. Hoặc thị trường Hàn Quốc, dự kiến sẽ kiểm tra tương tự đối với các lô tôm chưa nấu chín nhập khẩu từ tháng 4/2018.

Cùng đó, chất lượng sản phẩm, an toàn vệ sinh thực phẩm không có dư lượng hóa chất kháng sinh là các yếu tố quan trọng đối với xuất khẩu tôm Việt Nam. Thời gian tới, ngành tôm sẽ phải nỗ lực hơn nữa trong vấn đề này ở cả chuỗi sản xuất từ nuôi tôm đến chế biến, xuất khẩu, có như vậy mới đảm bảo đủ điều kiện an toàn để xuất khẩu ổn định và đạt giá trị cao. Mặt khác, việc quảng bá và mở rộng thị trường sẽ được chú trọng thực hiện, kịp thời giải quyết các vấn đề truyền thông; thực hiện tốt việc đưa các thông tin liên quan đến chuỗi sản xuất tôm một cách đầy đủ và chính xác đến với người tiêu dùng các nước thông qua các phương tiện thông tin truyền thống cũng như mạng xã hội, bắt kịp với sự bùng nổ thông tin hiện nay trên thế giới.