Kịch bản nào cho con tôm?

Sau 3 tháng đầu năm giữ ở mức cao, từ tháng 4 đến đầu tháng 8, giá tôm hầu hết các cỡ chỉ có giảm chứ không hề tăng, đặc biệt là tôm thẻ cỡ lớn. Nếu như đầu tháng 4, giá tôm thẻ loại 20 con/kg khoảng 220.000 đồng/kg thì đến tháng 5 giảm xuống chỉ còn 200.000 đồng/kg và đến đầu tháng 8 giá chỉ còn khoảng 170.000 đồng/kg. Các cỡ tôm khác cũng có mức giảm từ 15.000 - 25.000 đồng/kg.

Ngày 1/8, anh Phạm Tiến Thành, ở huyện Hòa Bình, tỉnh Bạc Liêu, bán tôm thẻ loại 51 con/kg chỉ được giá 98.000 đồng/kg, dù tôm không nhiễm kháng sinh. Anh Thành ngao ngán: “Tôi buộc phải thu hoạch vì giá tôm chẳng những không tăng mà còn có nguy cơ giảm thêm do dịch COVID-19 bùng phát trở lại. Từ đầu năm tới giờ, chỉ có vụ thu hoạch vào tháng 3 là bán được giá có lời khá, còn vụ thứ 2 thì lỗ và vụ thứ 3 này cũng không có lời bao nhiêu”.

Trước khi bước vào vụ tôm nước lợ năm 2020, hầu hết các dự báo đều cho rằng vụ tôm năm nay sẽ khá thuận lợi cho cả nghề nuôi lẫn tiêu thụ. Thực tế cho thấy, đối với những diện tích thả nuôi tôm thẻ ao bạt sớm từ cuối năm 2019 và thu hoạch trong tháng 3 phần lớn đều thành công cả về năng suất lẫn giá bán. Tuy nhiên, khi vào cao điểm mùa khô, độ mặn tăng cao và nắng nóng gay gắt, cùng với sự bùng phát của dịch COVID-19, tình hình sản xuất, tiêu thụ tôm bắt đầu khó khăn hơn. Nuôi tôm đã khó, giá bán lại thất thường làm tăng rủi ro cho người nuôi, khiến họ chùn tay, tiến độ thả nuôi vì thế cũng chậm đi khá nhiều so với cùng kỳ. Tại Sóc Trăng, theo báo cáo của Chi cục Thủy sản, tính đến hết tháng 7, toàn tỉnh mới thả nuôi gần 35.000 ha tôm nước lợ, tức mới chỉ đạt 65,7% kế hoạch và bằng 82,5% so với cùng kỳ năm trước. Số diện tích thu hoạch gần 11.000 ha với tổng sản lượng ước gần 49.000 tấn.

Chờ cú đảo chiều

Dù vẫn rất thận trọng trong việc nhận định thị trường tôm những tháng tới, nhưng phần lớn các doanh nghiệp đều dự báo giá tôm sẽ tăng từ giữa tháng 9 trở đi, thậm chí tình trạng khan hiếm tôm nguyên liệu sẽ xuất hiện từ tháng 9, chậm nhất là 10 và có khả năng kéo dài sang tận những tháng đầu năm 2021.

Ông Võ Văn Phục, Tổng Giám đốc Công ty CP Thủy sản sạch Việt Nam nhận định: “Hiện tại, nguồn tôm nguyên liệu vẫn đảm bảo, nhưng từ tháng 9 trở đi nhiều khả năng doanh nghiệp sẽ thiếu tôm nguyên liệu”. Điều này khá đúng, khi kết thúc tuần đầu của tháng 8 đến nay, giá tôm hầu hết các cỡ đều tăng nhẹ từ 2.000 - 4.000 đồng/kg. Đây là cơ sở để người nuôi tôm hy vọng về sự bật tăng trở lại của giá tôm để họ có thể “ngược dòng” thành công ở vụ tôm vốn quá nhiều khó khăn này. Cùng đó, một số nước sản xuất tôm lớn như: Ấn Độ, Thái Lan, Indonesia, Ecuador… đều giảm sản lượng tôm đáng kể vì COVID-19; nhiều doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu tôm có tăng trưởng dương trong 7 tháng đầu năm, do nhờ linh hoạt chuyển hướng sang các kênh tiêu thụ bán lẻ tại những thị trường lớn như: Mỹ, EU, Nhật Bản… và phần lớn là sản phẩm chế biến sâu có giá trị gia tăng cao.

Tuy nhiên, việc thả nuôi tôm ở thời điểm hiện tại cũng có những rủi ro nhất định, bởi từ tháng 8 đến tháng 10 là cao điểm của mùa mưa bão, môi trường ao nuôi dễ biến động và phát sinh dịch bệnh, như đốm trắng, vi bào tử trùng, phân trắng… Với rủi ro lớn như vậy, chỉ có doanh nghiệp, trang trại lớn được đầu tư bài bản mới dám thả nuôi mạnh. Nếu kịch bản này xảy ra, từ giữa tháng 9/2020 - 2/2021 nhiều khả năng doanh nghiệp sẽ không đủ tôm để chế biến. Lúc này, sẽ có sự cạnh tranh nguyên liệu giữa các doanh nghiệp nên giá tôm cũng sẽ tốt hơn.