Cà Mau: Đột phá nâng cao chất lượng, giá trị tôm – lúa

Một mô hình – hai lợi ích

Theo UBND xã Tân Lộc Bắc (huyện Thới Bình, tỉnh Cà Mau) trước đây, người dân chủ yếu là sản xuất lúa 2 vụ theo truyền thống, hiệu quả kinh tế không cao. Do đó, để thích ứng với điều kiện tự nhiên, biến đổi khí hậu và phát triển kinh tế bền vững, địa phương đã phối hợp với các cấp, nhất là các đơn vị khuyến nông của tỉnh, huyện để xây dựng mô hình chuyển đổi cơ cấu sản xuất từ 2 vụ lúa/năm sang 1 vụ lúa, 1 vụ tôm.

Đến nay, diện tích tôm – lúa trên địa bàn toàn xã chiếm khoảng 2.000 ha, chỉ còn lại 200 ha chuyên sản xuất lúa. Từ khi chuyển sang mô hình 1 vụ lúa, 1 vụ tôm, đời sống kinh tế nông dân phát triển lên.

Điển hình, ông Trần Văn Giới (ấp 2, xã Tân Lộc Bắc, huyện Thới Bình) cho biết: “Trước đây kinh tế chủ yếu dựa vào 2 vụ lúa/năm, năng suất, giá lúa thấp, nhiều năm có lãi cao cũng chỉ khoảng từ 15 – 20 triệu đồng/ha. “Với 4 ha đất trồng lúa 2 vụ/năm, gia đình chỉ thu về lợi nhuận khoảng 150 triệu đồng/năm. Tuy nhiên, từ khi chuyển đổi sang 1 vụ lúa, 1 vụ tôm, mỗi năm gia đình thu về 400 triệu đồng”.

Khi thu hoạch lúa xong sẽ bắt đầu cải tạo ao chuyển sang nuôi tôm, rơm rạ còn sót lại trong vụ lúa sẽ làm thức ăn cho con tôm, vì vậy chi phí cho tôm nuôi rất thấp. Ngược lại, các chất thải tôm sẽ là chất dinh dưỡng cho cây lúa, lúa trồng trong môi trường này cũng ít bị sâu bệnh, nên năng suất cao. Tôm nuôi rất ít tốn chi phí thức ăn, năng suất cao, trung bình đạt từ 350 – 500 kg/ha. Lúa trồng trong môi trường này không cần sử dụng phân, thuốc hóa học, được chứng nhận lúa hữu cơ, từ đó nâng cao giá trị cây lúa. So với trồng lúa thông thường, trồng lúa trong mô hình này được thương lái thu mua cao hơn từ 1.000 – 2.000 đồng/kg lúa, nhu cầu tiêu thụ rất rộng.

Nhân rộng hiệu quả

Cà Mau có rất nhiều hình thức nuôi tôm khác nhau với tổng diện tích 280.000 ha, trong đó có một số hình thức chính như: Mô hình nuôi tôm siêu thâm canh, thâm canh với 3.700 ha; mô hình nuôi tôm – rừng 100.000 ha ở biển Đông (tập trung ở các huyện Đầm Dơi, Năm Căn, Ngọc Hiển và huyện Phú Tân); mô hình nuôi tôm – lúa với với diện tích khoảng 45.000 ha, chủ yếu tập trung ở vùng bắc Cà Mau. Còn lại là mô hình nuôi tôm quảng canh, thâm canh, bán thâm canh, thâm canh cải tiến…

Theo Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Cà Mau Mã Huy, để tạo hướng đi bền vững cho các vùng nuôi tôm, năm 2021, Trung tâm đã xây dựng kế hoạch phối hợp với các địa phương nhằm đột phá nâng cao chất lượng, giá trị tôm càng xanh nuôi ghép trong ruộng lúa.

Trung tâm Khuyến nông Cà Mau cũng phối hợp với các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp, Phòng NN&PTNT các huyện xây dựng khung lịch thời vụ, cơ cấu giống phù hợp cho từng điều kiện thời tiết qua từng năm. Đồng thời, liên kết với các doanh nghiệp để thực hiện các quy trình sản xuất lúa an toàn, chứng nhận hữu cơ, bao tiêu đầu ra cho nông dân.

Trong những năm qua, vụ tôm trong vùng lúa tôm của nông dân đã phát huy được hiệu quả. Đặc biệt là nhận thức của nông dân đã được nâng lên từ khâu chọn con tôm giống đến lịch thời vụ. Từ đó, giúp năng suất tôm nuôi không ngừng nâng lên từ 350 – 500 kg/ha”, ông Mã Huy chia sẻ.

Đặc biệt, với cách làm trên, năm 2021, nhiều mô hình lúa – tôm cho năng suất lúa tới trên 7,5 tấn/ha, lúa chứng nhận hữu cơ, được thương lái thu mua trên 10.000 đồng/kg.