Xuất khẩu tôm sắp đổi chiều

Tín hiệu tốt

Năm 2014, XK thủy sản có đóng góp lớn của mặt hàng tôm với 3,95 tỷ USD, tăng 27% và chiếm tỷ trọng 50,4%. Tuy nhiên, XK chỉ tăng mạnh những tháng đầu năm, sau đó tăng trưởng chậm dần và giảm trong 2 tháng cuối năm do ảnh hưởng của thuế chống bán phá giá POR8. Theo đó các DN tôm Việt Nam bị áp mức thuế cao nhất từ trước đến nay, 6,37%. Xu hướng này tiếp tục kéo dài sang 2 tháng đầu năm 2015 với không khí XK rất trầm lắng.

Trao đổi với phóng viên Báo Hải quan, ông Trương Đình Hòe, Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và XK thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, nguyên nhân có thể do cuối năm ngoái, các nhà NK đã mua khá nhiều tôm để phục vụ nhu cầu người tiêu dùng trong những lễ hội đầu năm nên sang đầu năm nay, họ chưa khởi động lại việc NK. Mặt khác, ở thị trường quan trọng nhất của tôm Việt Nam là Mỹ (chiếm 27% lượng tôm XK của Việt Nam năm 2014), do tác động của mức thuế suất quá cao trong kết quả cuối cùng của đợt xem xét hành chính thuế chống bán phá giá lần thứ 8 (POR8) đối với tôm đông lạnh NK nên lượng và giá trị XK tôm sang nước này trong 2 tháng qua đã giảm nhiều.

Tuy nhiên, một thông tin đáng phấn khởi cho con tôm Việt Nam khi mới đây, Bộ Thương mại Mỹ (DOC) đã công bố kết quả sơ bộ rà soát hành chính lần thứ 9 (POR9) thuế chống bán phá giá tôm đông lạnh NK từ Việt Nam giai đoạn từ 1-2-2013 đến 31-1-2014 với mức thuế giảm mạnh so với POR8. Theo kết quả sơ bộ này, mức thuế trung bình 0,93% đã giảm mạnh so với mức thuế của kỳ xem xét lần trước POR8 với 6,37%. Trong 3 bị đơn bắt buộc thì Minh Phu Seafood Corp có mức thuế cao nhất là 1,5%, Thuan Phuoc Corp là 1,06% và Fimex Việt Nam là 0%, các bị đơn tự nguyện khác chịu mức thuế là 0,93%. Theo VASEP, nguyên nhân chính giúp cho mức thuế này giảm so với lần trước đó là DOC đã dựa trên các dữ kiện phù hợp từ 3 nước là Bangladesh, Ấn Độ và Indonesia để tính giá thành.

Khi được hỏi về tác động của quyết định trên từ phía Mỹ, ông Hòe nhìn nhận, đây mới là kết quả sơ bộ (kết quả cuối cùng sẽ được công bố sau 90 ngày kể từ ngày công bố kết quả sơ bộ) nên hiện chưa tác động đến mức tăng trưởng XK tôm nói chung, XK tôm sang thị trường Mỹ nói riêng. Tuy nhiên, quyết định này có tác động đến mặt tâm lý đối với cả DN Việt Nam và nhà NK Mỹ. Theo đó, các nhà NK thấy khả năng tôm Việt Nam chịu mức thuế thấp nên có thể sẽ tăng lượng giao dịch.

Tiêu thụ sẽ vẫn tốt

Như vậy, việc Mỹ công bố mức thuế sơ bộ phần nào giúp các DN Việt Nam yên tâm hơn với thị trường XK lớn nhất của con tôm Việt Nam. Bên cạnh đó, vào thời điểm này, ngành tôm đang trông chờ nhiều vào Hội chợ Thủy sản Quốc tế Boston 2015 sẽ tổ chức vào ngày 15-3 tới để biết được mức độ quay trở lại thị trường tôm của các nhà NK ra sao, nhất là các nhà NK Mỹ. Bởi theo VASEP, DN không trông chờ vào việc ký kết ngay hợp đồng tại hội chợ này mà đây sẽ là dịp để DN nắm bắt được khuynh hướng, nhu cầu NK của đối tác để chuẩn bị lên kế hoạch kinh doanh, đồng thời có thêm đối tác.

Trong khi DN đang chờ tín hiệu tốt từ thị trường Mỹ thì những thị trường khác như Hàn Quốc, Trung Quốc, Australia cũng được đánh giá là thị trường XK tiềm năng cho mặt hàng này. Cụ thể, thị trường Hàn Quốc được nhìn nhận là thị trường tiềm năng nhất bởi nhu cầu của thị trường này. Năm 2014, với việc tăng tới 36,4% về lượng và 59,7% về giá trị tôm XK sang Hàn Quốc, Việt Nam đã trở thành nước XK tôm lớn nhất vào nước này với 27.791 tấn, trị giá trên 290 triệu USD. Tôm Việt Nam chiếm gần 1 nửa trong tổng lượng tôm NK của Hàn Quốc (62.878 tấn). Đặc biệt, Việt Nam và Hàn Quốc đã kết thúc đàm phán Hiệp định thương mại từ do (FTA) Việt Nam – Hàn Quốc và tiến tới ký kết trong năm 2015. Với đà XK của năm trước cộng với thuận lợi khi FTA được ký kết (khi đó thuế quan được cắt giảm) sẽ mở ra cơ hội lớn hơn nữa cho con tôm Việt Nam, tạo thuận lợi hơn về XK…

Theo đánh giá của VASEP, tôm của Việt Nam vẫn là  mặt hàng được nhiều thị trường ưa chuộng nên vẫn có mức tiêu thụ tương đối lớn. Năm 2015, tôm vẫn là mặt hàng tiếp tục có đóng góp lớn cho kim ngạch XK của ngành thủy sản với kim ngạch khoảng 4 tỷ USD.